De Limes / dag 2 van Leersum naar Buren 25 km

Pas om half elf vertrokken van het kampeerterrein. Het was een koude nacht, m'n zomerslaapzak trok het niet. 's Nachts heb ik een fleece en tegen de ochtend zelfs m'n jas erbij aan moeten trekken. Hartelijke reiswensen meegekregen van Elly van Klein Groenbergen, dat deed me goed. Al snel had ik een mooi Klompenpad te pakken dat Leersum met Amerongen verbindt. Na het veer over de Rijn kwam ik in Maurik terecht. Keek uit naar koffie en kwam beneden aan de rivierdijk terecht in theetuin "Aan de Limes". Weer een hartelijke gastvrouw. Het gesprek komt meteen op gang na het afdoen van die dikke bult op m'n rug. Zeg Santiago, zeg de Limes, en de tongen komen los; Gerda van "Aan de Limes" en ik, pelgrim in de dop, kunnen uren verder. De Limes: voor mij een geheugenopfrissertje opgediend door Gerda. Maar voor ik daarover verder ga: haar zelfgemaakte appeltaart is voortreffelijk. En omdat ik nog heel lang wandelen moet, krijg ik er gelijk een hele kan koffie bij.

Maar nu dan de Limes: de Limes is ontstaan toen de Romeinen in 47 na Chr. definitief van de verovering van Germania afzagen. Belangrijk daarbij was de Varusslag in het Teutoburgerwoud in het jaar 9 na Chr. Bij deze slag werden drie Romeinse legioenen in een hinderlaag gelokt en afgeslacht door een coalitie van 4 Germaanse stammen. Op bevel van keizer Claudius trokken de Romeinen zich terug achter de Rijn die de grens werd. Daarbij speelde ook een rol dat de bevoorrading van de legioenen vanuit het zuiden via de Rijn aanzienlijk eenvoudiger was. In Nederland werden langs de Rijn circa twintig forten gebouwd. Aan de weg lagen wachttorens waarvan de onderlinge afstand zodanig was dat de Romeinen van de ene naar de andere wachttoren met lichtsignalen berichten konden sturen. De Limes was niet alleen bedoeld om het gebied langs de rivier te beheersen en daarmee vijandelijke invallen onmogelijk te maken, maar de militaire voorzieningen waren ook en vooral bedoeld om controle uit te oefenen over de Rijn als belangrijkste verbinding tussen het Duitse Rijnland en Brittannië. 

Unesco heeft de Limes in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland op de Werelderfgoedlijst geplaatst. In Nederland is van de Limes niet veel meer te zien. Sommige gemeenten zijn de zichtbaarheid ervan aan het vergroten. Zo werd in 2007 in het centrum van Utrecht, vlakbij de Dom niet ver van de Kromme Rijn, met een 80 cm brede strook van gekleurd licht en nevel de plaats van het oude Romeinse Castellum Traiectum (Utrecht) aangegeven.